1. NỘI DUNG VỤ ÁN:
Trần Minh là nhân viên lái xe của Công ty TNHH vận tải thương mại Trường Hưng có trụ sở tại thành phố Hà Nội. Sáng ngày 22/12/2018, Công ty điều động Minh điều khiển xe biển kiểm soát 29C-289.85 kéo theo rơ móc biển kiểm soát 29R-1806 vận chuyển xe mô tô từ nhà máy Honda ở Vĩnh Phúc đi thành phố Hồ Chí Minh giao hàng, cùng đi có anh Võ Đức Ngọc là phụ xe. Sau khi Minh nhận lệnh điều động thì có người đàn ông tên Phúc gọi điện đặt vấn đề thuê Minh chở thuốc lá từ Quảng Trị vào Quảng Ngãi, Minh đồng ý.
Chiều ngày 23/12/2018, Phúc hướng dẫn qua điện thoại cho Minh đi đến xã Gio Hòa, huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị gặp Phúc. Tại đây, Phúc nói thuê Minh vận chuyển 80 bao hàng vào thành phố Quảng Ngãi với tiền cước là 200.000 đồng/ 01 bao hàng, tổng cộng tiền cước vận chuyển là 16.000.000 đồng, Minh đồng ý. Sau khi nhận hàng, Minh điều khiển xe từ vị trí bốc hàng đi ra Quốc lộ 1A được khoảng 03 km thì bị Cơ quan Công an bắt giữ cùng vật chứng là 90 bao tải chứa tổng cộng 41.450 bao thuốc lá (69 bao xếp ở trong cabin, 21 bao xếp ở cuối thùng container); trong đó có 29.950 bao thuốc lá hiệu JET SPECIL OLEND, 1.500 bao thuốc lá hiệu JET GOLD BLEND và 10.000 bao thuốc lá hiệu BLEND NO.555 GOLD. Toàn bộ số thuốc lá điếu vận chuyển trên xe không có giấy tờ, hóa đơn chứng minh nguồn gốc xuất xứ hợp pháp.
Trần Minh khai nhận đây là lần đầu tiên Minh vận chuyển thuốc lá ngoại cho Phúc có số điện thoại 0978.975.401, nhưng Minh không biết họ tên, địa chỉ của người này. Kết quả xác minh, tra cứu lịch sử cuộc gọi của số thuê bao trên, thì thấy thuê bao trên đã nhiều lần liên lạc với Minh, nhưng chủ thuê bao trên đã nhiều lần liên lạc với Minh, nhưng chủ thuê bao là anh Đoàn Đức Nin (sinh năm 2000), anh Nin đăng ký sử dụng số điện thoại này đến tháng 10/2018 thì bị mất điện thoại (bên trong có sim số điện thoại 0978.975.401), sau đó anh Nin không biết ai sử dụng số điện thoại này và anh Nin cũng không có quan hệ gì với Trần Minh.
Bản kết luận giám định số 1002/C09C(DD) ngày 27/12/2018, Viện Khoa học hình sự Phân viện khoa học hình sự tại Đà Nẵng kết luận: 29.950 bao thuốc lá hiệu JET SPECIAL ÖLEND, 1.500 bao thuốc lá hiệu JET GOLD BLEND và 10.000 bao thuốc lá hiệu BLEND No.555 GOLD đều được sản xuất tại nước ngoài.
2. QUÁ TRÌNH GIẢI QUYẾT VỤ ÁN:
Bản án hình sự sơ thẩm số 22/2019/HSST ngày 26/6/2019, TAND tỉnh Quảng Trị áp dụng điểm b, khoản 3, Điều 191; điểm s, khoản 1, khoản 2, Điều 51; khoản 1, Điều 54 BLHS, xử phạt Trần Minh 04 năm tù về tội “Vận chuyển hàng cấm”.
Ngày 30/6/2019, Trần Minh kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt và xin được hưởng án treo.
Bản án hình sự phúc thẩm số 248/2019/HSPT ngày 11/9/2019, TAND cấp cao tại Đà Nẵng, áp dụng điểm b, khoản 3, Điều 191; các điểm s, h, khoản 1, khoản 2, Điều 51; khoản 1, Điều 54, Điều 65 BLHS, xử phạt Trần Minh 03 năm tù về tội “Vận chuyển hàng cấm”, nhưng cho hưởng án treo, thời gian thử thách 05 năm tính từ ngày tuyên án phúc thẩm.
Tại phiên tòa phúc thẩm, đại diện Viện kiểm sát tham gia phiên tòa có ý kiến: Bị cáo Minh phạm tội lần đầu, ngoài các tình tiết mà bản án sơ thẩm đã áp dụng thì bị cáo được hưởng thêm tình tiết ‘'Phạm tội nhưng chưa gây thiệt hại” đề nghị giảm nhẹ cho bị cáo một phần hình phạt. Bị cáo có nhân thân tốt, có xác nhận của chính quyền địa phương, đây là hành vi mà giai đoạn từ 01/7/2015 đến 01/01/2018 không xử lý trách nhiệm hình sự, đối chiếu với quy định về được hưởng án treo thì bị cáo đủ điều kiện, đề nghị Hội đồng xét xử chấp nhận một phần kháng cáo.
Quyết định kháng nghị số 15/2020/KN-HS ngày 28/7/2020 của Chánh án TAND tối cao, kháng nghị Bản án hình sự phúc thẩm số 248/2019/HSPT ngày 11/9/2019 của TAND cấp cao tại Đà Nẵng về phần quyết định hình phạt đối với Trần Minh.
3. NHỮNG VẤN ĐỀ CẦN RÚT KINH NGHIỆM
Hành vi phạm tội của Trần Minh là rất nghiêm trọng, bị cáo vận chuyển trái phép thuốc lá ngoại với khối lượng rất lớn (41.450 bao). Bị cáo chỉ có 01 tình tiết giảm nhẹ “Người phạm tội thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải” quy định tại điểm s, khoản 1, Điều 51 Bộ luật hình sự. Tòa án cấp sơ thẩm đã xem xét, đánh giá toàn diện, đầy đủ tình tiết giảm nhẹ, xử phạt Trần Minh 04 năm tù về tội “Vận chuyển hàng cấm” là phù hợp.
Tuy nhiên, Tòa án cấp phúc thẩm nhận định “Bị cáo vừa mới đưa hàng lên xe và chưa đi khỏi địa bàn tỉnh Quảng Trị thì đã bị bắt giữ, thu hồi toàn bộ vật chứng và chưa được hưởng lợi gì” để áp dụng tình tiết giảm nhẹ “Phạm tội nhưng chưa gây thiệt hại hoặc gây thiệt hại không lớn quy định tại điểm h, khoản 1, Điều 51 BLHS và sửa bản án sơ thẩm, xử phạt Trần Minh 03 năm tù, nhưng cho hưởng án treo là sai lầm nghiêm trọng trong việc áp dụng pháp luật. Bởi vì, bị cáo vận chuyển 41.450 bao thuốc lá ngoại, số lượng này lớn gấp hơn 9 lần so với số lượng khởi điểm quy định tại điểm b, khoản 3, Điều 191 BLHS “Thuốc lá điếu nhập lậu 4.500 bao trở lên, có khung hình phạt tù từ 05 năm đến 10 năm ”, đã đi được 3 km khỏi nơi quản lý của chủ tài sản thì bị bắt quả tang, xét về tính chất, mức độ nguy hiểm của tội phạm, không thuộc trường hợp “Chưa gây thiệt hại hoặc gây thiệt hại không lớn”. Do đó, hình phạt cấp phúc thẩm quyết định đối với bị cáo là quá nhẹ, không nghiêm minh, không đảm bảo tính răn đe, phòng chống loại tội phạm này trong tình hình hiện nay và sai lầm nghiêm trọng trong áp dụng pháp luật về quyết định hình phạt.
Thông qua vụ án này, Vụ thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử hình sự thông báo để Lãnh đạo các đơn vị và các Kiểm sát viên được giao nhiệm vụ thụ lý, giải quyết các vụ án tương tự lưu ý rút kinh nghiệm chung, tránh những sai sót tương tự nhằm nâng cao chất lượng hoạt động thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử trong quá trình giải quyết vụ án hình sự./.